قیاس فتنه گرانه و نظر امام جعفر صادق علیه السلام درباره قیاس

سم اللَّه الذّی لیس کمثله شیء

حجت(Argument) بر سه قسم است: قیاس (Deduction) استقراء (Induction) و تمثیل(Analogy). واز اینرو استدلال یا از کلی به جزئی است، یا از جزئی به کلی، و یا از جزئی به جزئی دیگر. یکی از مباحثی که دانشمندان مسلمان در آن اختلاف نظر بارز دارند و هر یک از طرفین در دو انتهای افراط و تفریط قرار گرفته اند ، مبحث « قیاس(Analogy) » است .
قیاس در لغت بمعنی « اندازه گیری و برابر کردن » است چنانچه در جملۀ « قست الارض بالقصبة » بمعنی اندازه گیری و در جملۀ « فلان لایقاس بفلان » بمعنی مساوات و برابر کردن است، که بعبارت فارسی می توان چنین تعبیر کرد: « حکمی برای جزئی ثابت است. اثبات آن حکم برای جزئی دیگر که شبیه آنست قیاس نامیده میشود ».

در اصول کافی ثقة ااسلام کلینی در باب بدع چند حدیث در مورد نادرست بودن قیاس و قیاس کردن بیان شده است.

امام صادق علیه السلام می ‏فرمود: قیاس کنندگان که علم را از راه قیاس جستند و قیاس جز دورى از حق ؛ چیزی بر آنها نیفزود، همانا دین خدا با قیاس درست نمى‏شود. روایت ۷
امام موسی کاظم علیه السلام: خدا لعنت کند آن شخص را که مى‏گفت: على چنان گفت و من چنین گویم. (منظور قیاس کردن حرف هاست ) روایت ۹
امام صادق علیه السلام : همانا اصحاب قیاس؛ عمل را بوسیله قیاس جستند لذا از راه حق دورتر شدند. همانا دین خدا با قیاس درست نمى‏شود. روایت ۱۴
امام صادق علیه السلام فرمود: شیطان خود را به آدم قیاس کرد و گفت: (سوره اعراف ۱۲) مرا از آتش و اورا از خاک آفریدى. و اگر گوهرى را که خدا آدم را از آن آفرید با آتش قیاس مى‏کرد آن گوهر درخشنده‏تر و روشن‏تر از آتش بود. روایت ۱۸
زرارة گوید از امام صادق علیه السلام راجع به حلال و حرام پرسیدم فرمود: حلال محمد همیشه تا روز قیامت حلال است و حرامش همیشه تا روز قیامت حرام، غیر حکم او حکمى نیست و جز او پیغمبرى نیاید و على علیه السلام فرمود هیچ کس بدعتى ننهاد جز آنکه به سبب آن سنتى را ترک کرد. روایت ۱۹

یکی از دلایل ابطال قیاس
۱-ـ تفحص تمام اوصاف ممکن نیست پس احتمال می رود؛ حکم بوصفی که در شمار نیامده مربوط باشد.

قیاس یک منبع ظنّی، که به هیچ روی نمی توانند کاشف حقیقت باشد.
همچنین قیاس مع الفارق (False Analogy)به معنی مقایسه ی بدون هیچگونه اشتراک وتشابه می با شد. یک مثال خوب برای قیاس مع الفارق: آیا میشود چنین قیاسی کرد که پایین بودن سرعت اینترنت در امروز(نه درمقایسه با سرعت جهانی بلکه در مقایسه با همان سرعت معمول در روزهای قبل) به خاطر سخنرانی رئیس جمهور محترم ایران در نیویورک بوده ؟! من که فکر نمیکنم و رابطه ای نمی بینم شما چطور ؟

علیرغم ابطال برخی انواع قیاس توسط داشمندان مسلمان باز هم برخی ها برای اثبات اشتباهات خود و متهم کردن دیگران متوسل به قیاس می شوند. در حالی که قیاس اساساً باطل است و اولین کسی که قیاس کرد، شیطان بود.
یکی استدلال های اخیر فتنه گران مقایسه اوضاع اقتصادی ایران و بریتانیا است. فارغ از اینکه سیر تاریخی و شرایط جغرافیایی این دو کشور کاملاٌ متفاوت است. این دستاویزی است که قصد دارند اقتصاد یک حکوت اسلامی را زیر سؤال ببرند.
مطالب بیشتر:
ثقة الاسلام یعقوب کلینی، اصول کافی ، ج۱ ، باب بدع ،
سید جواد مصطفوی طرقی، قیاس ازدیدگاه عقل و شرع، نشریه دانشکدۀ الهیات مشهد ـ ش۲ـ بهار ۱۳۵۱
علامه وحید بهبهانی ، رساله در قیاس
بیشتر:
http://nozybala.blogfa.com/post-45.aspx